براکت ارتودنسی مهمترین جزء بریسهای ثابت می باشد. آن ها با چسب اختصاصی به دندانها چسبانده می شوند؛ سیم ارتودنسی را نگه میدارند که کلیه دندانها را به هم متصل میکند؛ قلابهای ریز روی هر براکت دندان هم قابلیت اتصال الاستیکها را مهیا میکنند که دندانهای بالا و پایین را برای اصلاح بایت جنبش متخصص دندانپزشک میدهند.
در این راهنما ضمن آشنایی با انواع براکت ارتودنسی از لحاظ نوع عملکرد و ماده آفرینندهشان، کاربردهای براکت ارتودنسی و قیمت آنها را نیز استیناف میکنیم.
فهرست عنوان ها نمایش
براکت ارتودنسی چیست؟
زمانی به بریسهای سنتی نگاه میکنید، متوجه می شوید که از دو بخش مهم تشکیلشدهاند؛ نگینها یا براکتهای فلزی به دندانهای بالایی و پایینی چسبانده شدهاند، و سیمی که به براکتهای مربعی متصل گردیدهاست.
براکتها که در فرایند ارتودنسی ثابت کاربرد دارند، قطعات (معمولا) فلزی و مربعشکل کوچکی میباشند که به امداد سیمان دندانپزشکی روی دندانهای بیمار قرار می گیرند. این چسب منحصر به گونهای طراحی شده است که ماندگاری طولانی داشته باشد.
براکتها با اصلاح دندانهای شلوغ، کج و بیرونزده لبخندی زیبا اخلاق میکنند. اشتباهات مربوط به بایت (اوربایت، دیپ بایت یا آندربایت)، تقارن فک و فاصلهدار بودن دندانها هم با براکت ارتودنسی و بریسها اصلاحپذیر هستند.
در بیشتر موارد، براکتها تاهنگامیکه تمام روند درمان با بریسها تکمیل شود، کلاً فرآیند ارتودنسی روی دندانها باقی میمانند. گاهی ممکن می باشد براکت دندان شل و ول خواهد شد یا بشکند که در این حالت، متخصص ارتودنسی آن را دوباره محکم کرده یا با نمونه جدید جایگزین میکند.
انواع براکت ارتودنسی، معمولا اولین قدم برای گذاشتن بریس در دهان هستند. بریسهای لینگوال هم هستند که همان براکتهای فلزی سنتی می باشند، با این تفاوت که براکتها و سیمها پشت دندانها قرار میگیرند.
کاربردهای براکت ارتودنسی چیست؟
کار براکتها چیزی بیشتر از نگهداشتن سیم ارتودنسی یا آرچوایر است. براکتها در واقع با ویژگیهایی ساخته میشوند که هرگونه تکان دندانها شما عمدی و در دست گرفتنشده باشد. به لطف این نگینها، دندانها در امتداد سیمها میلغزند که جنبششان را بسیار کارآمد میکند.
کاربردهای براکت ارتودنسی با کارکرد سیم و باند ارتودنسی ادغام می شود، تا کارشناس دندانها را در زاویه و جهت مناسب حرکت دهد. باند ارتودنسی یک حلقه فلزی نازک (معمولا از محصول استیل ضد زنگ) میباشد که برای محکم کردن اتصالات ارتودنسی به دندان کار میکند.
باندها برای اصلاح بایت و قرار دادن آن در موقعیت ایدهآل به کارگیری میشوند. اینطور بگوییم: براکتهای شما تا وقتی که بایت اصلاح نشود، روی دندانها میمانند. به همین خیال و خاطر، استفاده صحیح از آن ها برای تکمیل درمان در اسرع وقت و طولانی نشدن فرصت زمان ارتودنسی ضروریست.
هردندان در طرح ارتودنسی براکت خود را دارد. همانطور که در مقدمه اشاره شد، براکت ارتودنسی یک دهانه دارد که سیم بعدا روی آن محکم میشود. برخی از براکتها دارای قلابهایی هم میباشند که به آن ها اضافه گردیدهاست. این براکتها برای قرار دادن الاستیکها تشکیل شدهاند.
نوارهای الاستیک یا نوارهای لاستیکی حلقههای لاستیکی کوچکی میباشند که محیط براکت قرار میگیرند، و سیم کمانی را در طی درمان در جای خود نگه میدارند.
محل اتصال براکت دندان کجاست؟
بسته به شرایط بیمار، ممکن است براکتها در زمان درمان تغییر و تحول کنند یا به شرایط دیگری روی دندان منتقل شوند. مقصود از اینکار هدایت دندانها به محل مدنظر می باشد. برای مثال، بنا به تشخیص ارتودنتیست و درمانِ ما یحتاج، ممکن می باشد براکت دندان اواسط دندان یا بالاتر از بخش میانیِ دندانها نصب خواهد شد.
بنابراین، توجه داشته باشید که کاربردهای براکت ارتودنسی ضمن صاف کردن و مرتب کردن دندانها، مشمول ساخت و ساز قوس لبخند ایدهآل هم می شود؛ چون لبخند نباید تخت باشد و می بایست قوس مشخصی داشته باشد.
انواع براکت ارتودنسی
براکتهای مختلفی از نگاه نوع کارکرد و سعی مو جود میباشند، که در پی هریک را به همپا ویژگیهای منحصربهفردشان توضیح دادهایم.
کارشناسها هنگام تعیین براکت مناسب، یکسری فاکتور را در لحاظ میگیرند، به عنوان مثال دوران زمانی که فرد می بایست از بریس استفاده کند، اهمیت بیمار به زیبایی، میزان دارایی بیمار، شدت مشکلات بایت و کجی دندانها، نیاز یا عدم نیاز به هدگیر و دیگر وسایل اضافی.
براکت فلزی (فولاد ضد زنگ)
براکتهای فولادی ضد زنگ یا استنلس استیل، بخشی نمادین بریسهای بی آلایش در درمانهای ارتودنسی می باشند. فی مابین انواع براکت ارتودنسی هرگاه نام “براکت فلزی” را شنیدید، خواسته همین مدل می باشد.
این براکتها از فولاد ضد زنگ بادوام ساخته شدهاند، که توان و استحکام مایحتاج برای تکان دادن دندانها را آماده میکنند. براکتها با چسب روی دندانهای بیمار قرار میگیرند و آن گاه از طریق سیم و باند به یکدیگر متصل میگردند تا امکان جنبشهای دقیقِ موردنیاز بیمار را فراهم کنند.
براکت دندان فلزی شاید کمترین زیبایی را داشته باشند، اما بسیار مفید و برای اکثری از بیمارها یک انتخاب ایدهآل میباشند. این براکت ها در طیف وسیعی از درمانها کاربرد دارند، اما بایستی هر چندهفته یکبار به وسیله متخصص تهیه و تنظیم شوند.
در کشورهای دیگر ممکن می باشد براکت دندان طلایی را هم ملاحظه کنید، که در اثر براکتهای فولاد ضد زنگ با روکش طلا و جواهرات هستند. آرچوایرها هم به همین صورت هستند. این نمونه صرفا در میان اقشار خاصی متقاضی دارند و چندان رایج نیستند.
براکت لینگوال
براکتهای لینگوال پشت دندانها قرار می گیرند و نسبتاً به هیچ وجه دیده نمیشوند. طراحی براکت دندان حالتی تخت و ساده دارااست، تا بیمار با کمترین عوارض (تحریک زبان، تغییر تحول در طریق صحبت کردن و …) به حضور آن در دهان خود عادت کند.
در صورت استفاده در وضعیتهای مناسب، این بریسها میتوانند علاوه بر درمان صحیح و کامل بیمار، زیباییشناسیِ نا مطلوب بریسها و براکتهای فلزی را از فرآیند درمان حذف کنند. با این وجود نباید فراموش کرد که به دلیل شرایطشان، تنظیم این براکتها دشوارتر از نمونههای بی آلایشست.
براکت سلف لیگیت (براکت دیمون)
براکتهای دیمون (Damon)، سلف لیگیت (Self-Ligating) یا خودتنظیم شونده به ارتودنتیست اجازه می دهند تا بریسهایی را برای بیماران مهیا کنند که نیازی به چسباندن باندهای لاستیکی یا الاستیک ندارند.
در بریسهای سنتی، بندهای الاستیکی یا فلزی کوچکی روی براکتها قرار می گیرند که به آنان لیگاچور (Ligature) میگویند. این برندها آرچ وایر را محکم نگه میدارند؛ اما براکت دندان سلف لیگیت سوای این بندها دندانها را در مسیر درستشان تکان میدهند.
این براکتها میتوانند از جنس استیل ضد زنگ یا سرامیکی باشند؛ و به گونهای طراحی شدهاند که متخصصها بتوانند دندانهای بیماران را با وسیلهای کمتر غامض و زیباتر تکان دهند.
براکت دندان سرامیکی
براکتهای سرامیکی که به براکتهای زیبایی هم شناخته میگردند، برای ایجاد کرد بریسهایی کاربرد دارا هستند که عملا با رنگ دندانهای بیمار ادغام شده و دیده نمیشود. به این ترتیب، برای بیمارانی که ظاهر فلزی و تهاجمیِ بریسهای ساده را نمیپسندند، انتخابی عالی می باشند.
این براکتها از پلیمرهای سرامیکی با استحکام بالا تشکیل شده، و می توانند سفید یا نیمهپرنور باشند. آنان بیشتر با سیمهای پرنور یا سفید استفاده میشوند تا هرچه کمتر به چشم بیایند.
براکت رزین کامپوزیت
در میان گونه های براکت ارتودنسی، مدلهای کامپوزیتی و تقریبا پرنور هم بیشتر در درمانهایی به عمل میروند که زیباییِ دستگاه برای بیمار التفات بالایی داراست.
پیش از به کارگیری از این براکتها، ارتودنتیست می بایست مطمئن گردد که آنان برای حرکات موردنیاز دندانهای بیمار مناسب هستند؛ و مطلقا از چسب مناسب برای براکت کامپوزیت استفاده کند.
براکت پلاستیکی
براکت ارتودنسی پلاستیکی هم مانند نمونههای سرامیکی و کامپوزینی، جنبه زیباییشناسیِ برجستهتری داراست. این براکتها از پلاستیکهای تخصصی با استحکام بالا و هماهنگ با رنگ دندانهای بیمار ساخته می گردند تا نسبتاًً نامرئی باشند.
این براکتها لبههای منحنیشکلی داراهستند و به راحتی روی دندانها قرار میگیرند. در مواردی که راحتی و زیباییِ درمان مداقه زیادی دارد، براکت پلاستیکی آیتم مناسبی می باشد.
براکت ارتودنسی کروم کبالت
وقتی که استحکام براکت ارتودنسی در تقدم باشد، این نمونه بیشترین کاربرد را دارد. این براکتها از کروم کبالت بسیار محکم ساخته شدهاند که به طور طبیعی در عوض خوردگی مقاوم هست و برای قرار فراهم کردن در دهان برای طولانیبرهه زمانی مناسب هستند. (اما هم زمان، پتانسیل بالایی هم برای تسریع درمان دارند)
براکتهای کروم کبالت خلال سختی بیشتر نسبت به سایر براکتهای فلزی، اصطکاک پایینی ساخت میکنند که میتواند تنش را کاهش دهد. این براکتها درجه بالایی از سازگاری با دور و بر زیست را هم ارائه میدهند.
براکت تیتانیومی
براکت دندان تیتانیومی برای وضعیتهایی که استحکام و دوام از الزامات اصلی یک درمان ارتودنسی هست، مطلوب هستند. این براکتها از تیتانیوم ساخته شدهاند، فلزی با استحکام بالا که توان ایجاد نیروهای پایدار را دارد.
تیتانیوم به نیکی به سطح دندان میچسبد، موضوعی این فلز را برای انتخاب و قرار دادن نگینهایی که در طی درمان جنبش نمیکنند یا جداگانه نمی شوند، ایدهآل میکند. براکتهای تیتانیومی همچنین برای بیمارانی که به نیکل حساسیت دارند، یک جایگزین مناسب هست.
براکت ارتودنسی مهمترین جزء بریسهای ثابت می باشد. آن ها با چسب اختصاصی به دندانها چسبانده می شوند؛ سیم ارتودنسی را نگه میدارند که کلیه دندانها را به هم متصل میکند؛ قلابهای ریز روی هر براکت دندان هم قابلیت اتصال الاستیکها را مهیا میکنند که دندانهای بالا و پایین را برای اصلاح بایت جنبش متخصص دندانپزشک میدهند.
در این راهنما ضمن آشنایی با انواع براکت ارتودنسی از لحاظ نوع عملکرد و ماده آفرینندهشان، کاربردهای براکت ارتودنسی و قیمت آنها را نیز استیناف میکنیم.
فهرست عنوان ها نمایش
براکت ارتودنسی چیست؟
زمانی به بریسهای سنتی نگاه میکنید، متوجه می شوید که از دو بخش مهم تشکیلشدهاند؛ نگینها یا براکتهای فلزی به دندانهای بالایی و پایینی چسبانده شدهاند، و سیمی که به براکتهای مربعی متصل گردیدهاست.
براکتها که در فرایند ارتودنسی ثابت کاربرد دارند، قطعات (معمولا) فلزی و مربعشکل کوچکی میباشند که به امداد سیمان دندانپزشکی روی دندانهای بیمار قرار می گیرند. این چسب منحصر به گونهای طراحی شده است که ماندگاری طولانی داشته باشد.
براکتها با اصلاح دندانهای شلوغ، کج و بیرونزده لبخندی زیبا اخلاق میکنند. اشتباهات مربوط به بایت (اوربایت، دیپ بایت یا آندربایت)، تقارن فک و فاصلهدار بودن دندانها هم با براکت ارتودنسی و بریسها اصلاحپذیر هستند.
در بیشتر موارد، براکتها تاهنگامیکه تمام روند درمان با بریسها تکمیل شود، کلاً فرآیند ارتودنسی روی دندانها باقی میمانند. گاهی ممکن می باشد براکت دندان شل و ول خواهد شد یا بشکند که در این حالت، متخصص ارتودنسی آن را دوباره محکم کرده یا با نمونه جدید جایگزین میکند.
انواع براکت ارتودنسی، معمولا اولین قدم برای گذاشتن بریس در دهان هستند. بریسهای لینگوال هم هستند که همان براکتهای فلزی سنتی می باشند، با این تفاوت که براکتها و سیمها پشت دندانها قرار میگیرند.
کاربردهای براکت ارتودنسی چیست؟
کار براکتها چیزی بیشتر از نگهداشتن سیم ارتودنسی یا آرچوایر است. براکتها در واقع با ویژگیهایی ساخته میشوند که هرگونه تکان دندانها شما عمدی و در دست گرفتنشده باشد. به لطف این نگینها، دندانها در امتداد سیمها میلغزند که جنبششان را بسیار کارآمد میکند.
کاربردهای براکت ارتودنسی با کارکرد سیم و باند ارتودنسی ادغام می شود، تا کارشناس دندانها را در زاویه و جهت مناسب حرکت دهد. باند ارتودنسی یک حلقه فلزی نازک (معمولا از محصول استیل ضد زنگ) میباشد که برای محکم کردن اتصالات ارتودنسی به دندان کار میکند.
باندها برای اصلاح بایت و قرار دادن آن در موقعیت ایدهآل به کارگیری میشوند. اینطور بگوییم: براکتهای شما تا وقتی که بایت اصلاح نشود، روی دندانها میمانند. به همین خیال و خاطر، استفاده صحیح از آن ها برای تکمیل درمان در اسرع وقت و طولانی نشدن فرصت زمان ارتودنسی ضروریست.
هردندان در طرح ارتودنسی براکت خود را دارد. همانطور که در مقدمه اشاره شد، براکت ارتودنسی یک دهانه دارد که سیم بعدا روی آن محکم میشود. برخی از براکتها دارای قلابهایی هم میباشند که به آن ها اضافه گردیدهاست. این براکتها برای قرار دادن الاستیکها تشکیل شدهاند.
نوارهای الاستیک یا نوارهای لاستیکی حلقههای لاستیکی کوچکی میباشند که محیط براکت قرار میگیرند، و سیم کمانی را در طی درمان در جای خود نگه میدارند.
محل اتصال براکت دندان کجاست؟
بسته به شرایط بیمار، ممکن است براکتها در زمان درمان تغییر و تحول کنند یا به شرایط دیگری روی دندان منتقل شوند. مقصود از اینکار هدایت دندانها به محل مدنظر می باشد. برای مثال، بنا به تشخیص ارتودنتیست و درمانِ ما یحتاج، ممکن می باشد براکت دندان اواسط دندان یا بالاتر از بخش میانیِ دندانها نصب خواهد شد.
بنابراین، توجه داشته باشید که کاربردهای براکت ارتودنسی ضمن صاف کردن و مرتب کردن دندانها، مشمول ساخت و ساز قوس لبخند ایدهآل هم می شود؛ چون لبخند نباید تخت باشد و می بایست قوس مشخصی داشته باشد.
انواع براکت ارتودنسی
براکتهای مختلفی از نگاه نوع کارکرد و سعی مو جود میباشند، که در پی هریک را به همپا ویژگیهای منحصربهفردشان توضیح دادهایم.
کارشناسها هنگام تعیین براکت مناسب، یکسری فاکتور را در لحاظ میگیرند، به عنوان مثال دوران زمانی که فرد می بایست از بریس استفاده کند، اهمیت بیمار به زیبایی، میزان دارایی بیمار، شدت مشکلات بایت و کجی دندانها، نیاز یا عدم نیاز به هدگیر و دیگر وسایل اضافی.
براکت فلزی (فولاد ضد زنگ)
براکتهای فولادی ضد زنگ یا استنلس استیل، بخشی نمادین بریسهای بی آلایش در درمانهای ارتودنسی می باشند. فی مابین انواع براکت ارتودنسی هرگاه نام “براکت فلزی” را شنیدید، خواسته همین مدل می باشد.
این براکتها از فولاد ضد زنگ بادوام ساخته شدهاند، که توان و استحکام مایحتاج برای تکان دادن دندانها را آماده میکنند. براکتها با چسب روی دندانهای بیمار قرار میگیرند و آن گاه از طریق سیم و باند به یکدیگر متصل میگردند تا امکان جنبشهای دقیقِ موردنیاز بیمار را فراهم کنند.
براکت دندان فلزی شاید کمترین زیبایی را داشته باشند، اما بسیار مفید و برای اکثری از بیمارها یک انتخاب ایدهآل میباشند. این براکت ها در طیف وسیعی از درمانها کاربرد دارند، اما بایستی هر چندهفته یکبار به وسیله متخصص تهیه و تنظیم شوند.
در کشورهای دیگر ممکن می باشد براکت دندان طلایی را هم ملاحظه کنید، که در اثر براکتهای فولاد ضد زنگ با روکش طلا و جواهرات هستند. آرچوایرها هم به همین صورت هستند. این نمونه صرفا در میان اقشار خاصی متقاضی دارند و چندان رایج نیستند.
براکت لینگوال
براکتهای لینگوال پشت دندانها قرار می گیرند و نسبتاً به هیچ وجه دیده نمیشوند. طراحی براکت دندان حالتی تخت و ساده دارااست، تا بیمار با کمترین عوارض (تحریک زبان، تغییر تحول در طریق صحبت کردن و …) به حضور آن در دهان خود عادت کند.
در صورت استفاده در وضعیتهای مناسب، این بریسها میتوانند علاوه بر درمان صحیح و کامل بیمار، زیباییشناسیِ نا مطلوب بریسها و براکتهای فلزی را از فرآیند درمان حذف کنند. با این وجود نباید فراموش کرد که به دلیل شرایطشان، تنظیم این براکتها دشوارتر از نمونههای بی آلایشست.
براکت سلف لیگیت (براکت دیمون)
براکتهای دیمون (Damon)، سلف لیگیت (Self-Ligating) یا خودتنظیم شونده به ارتودنتیست اجازه می دهند تا بریسهایی را برای بیماران مهیا کنند که نیازی به چسباندن باندهای لاستیکی یا الاستیک ندارند.
در بریسهای سنتی، بندهای الاستیکی یا فلزی کوچکی روی براکتها قرار می گیرند که به آنان لیگاچور (Ligature) میگویند. این برندها آرچ وایر را محکم نگه میدارند؛ اما براکت دندان سلف لیگیت سوای این بندها دندانها را در مسیر درستشان تکان میدهند.
این براکتها میتوانند از جنس استیل ضد زنگ یا سرامیکی باشند؛ و به گونهای طراحی شدهاند که متخصصها بتوانند دندانهای بیماران را با وسیلهای کمتر غامض و زیباتر تکان دهند.
براکت دندان سرامیکی
براکتهای سرامیکی که به براکتهای زیبایی هم شناخته میگردند، برای ایجاد کرد بریسهایی کاربرد دارا هستند که عملا با رنگ دندانهای بیمار ادغام شده و دیده نمیشود. به این ترتیب، برای بیمارانی که ظاهر فلزی و تهاجمیِ بریسهای ساده را نمیپسندند، انتخابی عالی می باشند.
این براکتها از پلیمرهای سرامیکی با استحکام بالا تشکیل شده، و می توانند سفید یا نیمهپرنور باشند. آنان بیشتر با سیمهای پرنور یا سفید استفاده میشوند تا هرچه کمتر به چشم بیایند.
براکت رزین کامپوزیت
در میان گونه های براکت ارتودنسی، مدلهای کامپوزیتی و تقریبا پرنور هم بیشتر در درمانهایی به عمل میروند که زیباییِ دستگاه برای بیمار التفات بالایی داراست.
پیش از به کارگیری از این براکتها، ارتودنتیست می بایست مطمئن گردد که آنان برای حرکات موردنیاز دندانهای بیمار مناسب هستند؛ و مطلقا از چسب مناسب برای براکت کامپوزیت استفاده کند.
براکت پلاستیکی
براکت ارتودنسی پلاستیکی هم مانند نمونههای سرامیکی و کامپوزینی، جنبه زیباییشناسیِ برجستهتری داراست. این براکتها از پلاستیکهای تخصصی با استحکام بالا و هماهنگ با رنگ دندانهای بیمار ساخته می گردند تا نسبتاًً نامرئی باشند.
این براکتها لبههای منحنیشکلی داراهستند و به راحتی روی دندانها قرار میگیرند. در مواردی که راحتی و زیباییِ درمان مداقه زیادی دارد، براکت پلاستیکی آیتم مناسبی می باشد.
براکت ارتودنسی کروم کبالت
وقتی که استحکام براکت ارتودنسی در تقدم باشد، این نمونه بیشترین کاربرد را دارد. این براکتها از کروم کبالت بسیار محکم ساخته شدهاند که به طور طبیعی در عوض خوردگی مقاوم هست و برای قرار فراهم کردن در دهان برای طولانیبرهه زمانی مناسب هستند. (اما هم زمان، پتانسیل بالایی هم برای تسریع درمان دارند)
براکتهای کروم کبالت خلال سختی بیشتر نسبت به سایر براکتهای فلزی، اصطکاک پایینی ساخت میکنند که میتواند تنش را کاهش دهد. این براکتها درجه بالایی از سازگاری با دور و بر زیست را هم ارائه میدهند.
براکت تیتانیومی
براکت دندان تیتانیومی برای وضعیتهایی که استحکام و دوام از الزامات اصلی یک درمان ارتودنسی هست، مطلوب هستند. این براکتها از تیتانیوم ساخته شدهاند، فلزی با استحکام بالا که توان ایجاد نیروهای پایدار را دارد.
تیتانیوم به نیکی به سطح دندان میچسبد، موضوعی این فلز را برای انتخاب و قرار دادن نگینهایی که در طی درمان جنبش نمیکنند یا جداگانه نمی شوند، ایدهآل میکند. براکتهای تیتانیومی همچنین برای بیمارانی که به نیکل حساسیت دارند، یک جایگزین مناسب هست.